දැනුමට යමක්...

මම මේ ලියන්න යන්නේ ...අද අපේ සමාජයේ බහුලව පවතින ආබාධ තත්වයක් ගැන..මුලින් රෝගී තත්වයක් ලෙස පැවතුනත්...පසුව එය ආබාධයක් බවට පත්වෙන්නේ...තමන්ගේම නොසැලකිලිමත් කම සහ නොදැනුවත් කම නිසයි...

මේ...අතිශය වේදනාකාරී රෝගී තත්වයක් වන ආතරයිටිස්...හෙවත් සන්ධි ප්‍රදාහය...
(මේ තියෙන්නේ...රුමටොයිඩ් ආතරයිටිස් හදුනා කෙනෙක් ගේ අත් දෙකක පසු කාලීන අවස්තාව...)

මේ ගැන මුලින්ම කෙටි හැඳින්වීමක් කරන ගමන්ම මම බලාපොරොත්තු වෙනවා...මේ සම්බන්ධව නිවැරදි ප්‍රතිකාරයන් සහ යොමු විය යුතු ස්ථාන ගැනත්...(මම බටහිර වෛද්‍ය ක්‍රමයට අදාළ කෙනෙක් නිසා මට අදහස් පැවසිය හැක්කේ ඒ විෂය පථය සම්බන්ධව පමණයි)

ආතරයිටිස් කියන්නේ සන්ධි ආශ්‍රිත රෝගී තත්වයක්..ආතරයිටිස් වර්ග බොහොමයක් තියනවා..
1.රුමටොයිඩ් ආතරයිටිස් (rheumatoid artharitis)
2.ඔස්ටියෝආතරයිටිස්  (osteo artharaitis)
3.සොරටික් ආතරයිටිස් (psoratic Artharaitis)....
                                                                    මෙයින් සමහරක්...

මේ රෝග තත්වයේදී සිදුවෙන්නේ අපේ සන්ධියක පවතින කාටිලේජයන් මුලිකව ගෙවී යාමයි..මෙයට විවිධ හේතු තියනවා..
රුමටොයිඩ් ආතරයිටිස් ගත්තම නියමිතව හේතුවක් කියන්න බැරි වුනත්...සමහර ආතරයිටිස් වර්ගයන් සඳහා විවිධ හේතු තියනවා..
1.යම් කලකට පෙර සිදුවූ වැටීමක් නිසා..සන්ධි වලට වූ හානියක්
2.විෂබීජයක් ඇතුල් වීමක්
3.පරම්පරාගතව පැමිණෙන තත්වයක්...
 මෙන්න මේ වගේ දේවල්....

සාමාන්‍යයෙන් ගත කල...ආතරයිටිස් රෝගය..විශේෂයෙන්ම..රුමටොයිඩ් ආතරයිටිස් රෝගය...වැඩි පුරාම වැළඳෙන්නේ අවුරුදු 35 ඉක්මවූ කාන්තාවන්ටයි...ඒ කියන්නේ පිරිමින්ට හැදෙන්නේ නෑ කියන එක නම් නොවෙයි...ප්‍රවණතාවය හා ප්‍රතිශතය මතයි..මේ ලියන්නේ...

ඉතින් මේ රෝගී තත්වයේදී අපිට මුලින්ම සිදු වෙන්නේ බෙහෙත් ප්‍රතිකාර සඳහා යොමු වීමයි...
මේ සඳහා  ලංකාවේ රක්තවාත රෝග සඳහාම වූ විශේෂ දොස්තර මහත්වරු ඉන්නවා...ඒ සායනයක් හරහා මෙයට අදාළ ප්‍රතිකාර ගන්න පුළුවන්..නොකඩවා සායනයක ලියාපදිංචි වීමෙන්..පසු කාලීන සංකූලතා බොහොමයකින් මිදෙන්න පුළුවන්...ඒ වගේම මිල අධික බෙහෙත් සහ ප්‍රතිකාර නොමිලේ සැපයෙන්නේ රජයේ රෝහල් හරහා තමයි..(පොඩ්ඩක් ඉතින් රස්තියාදු වෙන්නයි..පෝලිමේ ඉන්නයි නම් සිද්ද වෙනවා තමයි)

ඇත්තටම ගත්තම මේ වගේ රෝග සඳහා බෙහෙත් වර්ග බොහොමයක් තියනවා...
වේදනා නාශක කාණ්ඩයේ බෙහෙත්...රෝගය පාලනය කිරීමේ බෙහෙත්..වගේම අනිත් සංකුලතා සඳහා දෙනු ලබන බෙහෙත්...
බටහිර ක්‍රමයේ බෙහෙත් වල අතුරු ආබාධ කොහොමත් එනවා..ගැස්ට්‍රයිටිස් වගේ තත්ත්ව...ඒවා සඳහා පාලනය කිරීමේ බෙහෙතුත් ඉතින් මේ සායන හරහා රෝගියෙකුට ලැබෙනවා...

රෝගයක ඇති...ඒත් අපි නොදන්නම දේ තමයි...වැළකෙන ක්‍රමයන්...
ඕනෑම රෝගයක වැළකී සිටීමේ ක්‍රමෝපායන් මත රෝගයේ ඇති ප්‍රබල භාවය අඩු කර ගන්න පුළුවනි...

මේ දැන් අපි කතා කරන ආතරයිටිස් රෝගය ගත්තම....මොන තරම් ජීවිත කාලය පුරා බෙහෙත් බිව්වත්...සන්ධි වල ඇද වීම් සිදු වනවා ....
මීට ඇති එකම විසඳුම...නිවැරදි උපදෙස් මත ..තමන්ගේ චර්යා රටාවන් හැඩ ගස්වා ගැනීමයි...

ආතරයිටිස් රෝගයේ සන්ධි ඇදවීම් සිදු වන්නේ..කාලයත් සමගයි..මීට හේතු වන්නේ සන්ධි ආශ්‍රිත කාටිලේජ සහ පසුව අස්ථීන් දිරාපත් වීම නිසා සන්ධි වල සිදු වන වෙනස් වීම්...ඉතින් මේ සඳහා තමන්ගේ සන්ධි ආරක්ෂා කර ගැනීම අපි වග බලා ගත යුතුයි...

වෘත්තීය චිකිත්සක ප්‍රතිකාර මාලාවකදී
 රෝගියාට මේ සම්බන්ධ ව මනා දැනුවත් වීමක් ලබා දෙනවා...
1.තමන්ගේ සන්ධි ආරක්ෂා කර ගන්න අන්දම
2.සන්ධි ආශ්‍රිත ක්‍රියාකාරකම් වලදී ශක්තිය රැකගැනීම
යන දෙවිදිය ඔස්සේ අපි රෝගීන් දැනුවත් කරනවා...

විශේෂිත වූ උපදෙස් මාලාවන් වාචිකව සහ leaflet මගින් ලබා දීමත් කරනවා..


ඉතින්...ඔබ දන්නා කවුරුන් හෝ කෙනෙක් මෙවන් රෝගයකින් පෙලෙයි නම්...මේ සරල වූ ..එනමුත්..කල හැකි වූ...වැදගත්...උපදෙස් ඔවුන් වෙත ලබාදෙන්න....

1.සන්ධි ආශ්‍රිත ආතරයිටිස් රෝග සහිත අයට...සීතල වතුර සහ..සීතල පරිසරයන් ඒ තරම් හොඳ නැහැ...
හැකි තාක් ඔවුන්ට උණුසුම් ජලය භාවිතා කරන්නට දෙන්න.එවන් පහසුකමක් නැත නම්..ඇල් ජලය සමග ගැටෙන වාර ගණන අඩු කර ගන්න උපදෙස් දෙන්න...
හැකි නම්..විකල්ප ක්‍රම...gloves භාවිතය වැනි ඒවා ට යොමු කරවන්න...

2.ශරීරයේ බර ස්ථාවරව තබා ගන්න උපදෙස් දෙන්න..විශේෂයෙන් ඔස්ටියෝ ආතරයිටිස් රෝග සහිත අය අධි ශරීර බර නිසා..අවසානයේ කෘතීම සන්ධි පැලඳීමට පවා යොමු කරවන්නට වෙනවා...BMI අගය යහපත්ව තබා ගැනීම මෙහිලා ඉතා වැදගත්..

3.පඩි පෙළ වල නගින වාර ගණන් අඩු කරන්න...

4.අඩි උස සපත්තු භාවිතයෙන් වලකින්න...

5.ක්‍රියා කාරකමක් අතරේ ශරීරයට විවේකය ලබා දෙන්න...work------>rest----->work..

6.සමහර දින පතා කරන ක්‍රියා කාරකම් වලදී..අත් වල සන්ධි ඇද වීමේ ප්‍රවණතාවය වැඩියි...පහත රූප බලන්න...ඔබ මෙවැනි අතට අත භාවිත කරයි නම් ...ඔබේ අත ඇද වීමට බොහෝ විට ඉඩ ඇත..
* රෙදි මිරිකීම

* බෝතල් ආදියේ මුඩි අරින විට...

එවිට ඊට විරුද්ධ අතට අත භාවිත වන සේ ක්‍රියාව කරන්න.එපමණයි...

7.බෑගයක් රැගෙන යන විට ඇඟිලි වලට වඩා ලොකු සන්ධියකට බර වැටෙන සේ ගෙන යන්නට බලන්න..

8. හැම විටම නිවැරදි ඉරියවු භාවිත කරන්න ...මේ ඉරියවු..වැරදියි..මේ ආකාරයට ඉදීමෙන් සන්ධි ඇද වීම් ඉක්මන් වෙනවා...

9. ඒ වගේම තමයි...බරක් ඉසිලීමේදී...නිවැරදි ව එය කරන්න...කොන්දෙන් නැවී බර එසවීම ශරීරයේ බොහෝ සන්ධි වලට හානි කරනවා...

ඉතින් මේ තියෙන්නේ සන්ධි ඇද වීමක් වෙන්න කලින් ඔබට කල හැකි පියවර වල් ...නමුත්...අපි බොහෝ දෙනෙක් ...මේ ගැන ඇස හැර බලන්නේ...මේ ඇද වීම් වුනාට පසුයි...මේ තියෙන්නේ එවන් ඇදවීමක් වුන අතක ස්වභාවය..

එවිට කුමක් කල යුතුද...?

වෘත්තීය චිකිත්සක ප්‍රතිකාර අංශයකදී ...මේ සන්ධි ඇද වීම් නිවැරදි කිරීමට අවශ්‍ය පතුරු ආධාරක නිපදවනු ලබනවා..මේවාට කියන්නේ..splints කියලා...මේ splints මගින්...ඇද වූ සන්ධි වල ඇදයන් නිවැරදි කිරීමත්...ඉදිරියට මේ හා සමාන ඇද වීම්  වීමට ඇති ඉඩකඩ වසා දැමීමත් සිදු කරනු ලබනවා..

ඒ වගේම..නිවැරදි කරන්න ට බැරි තරම් ඇද වී ගිය සන්ධි සහිත අය වෙනුවෙන්...විශේෂ වූ උපකරණ නිමවීම ද වෘත්තීය චිකිත්සාව මගින් කරනවා...
මේ දේ adaptations නමින් අපි හඳුන් වනවා....සාමාන්‍ය ලෙස ක්‍රියාකාරී නොවන විට..අදාළ පුද්ගලයාට තම එදිනෙදා කටයුතු කිරීම සඳහා රුකුලක් වෙන්නයි...මේ adaptation...එනම්..විකරණය කල උපකරණ භාවිත කරන්නේ..

තව කෙනෙකු මත යැපෙන්නේ නැතුව..තමන්ගේ එදිනෙදා වැඩ කරගන්න...අපි හැමෝම කැමතියි..නේද..?අන්න ඒ නිසයි...රෝගයක අසීරු අවධියට එන්නට පෙර නිවැරදි ප්‍රතිකාර ලබා ගෙන...වලකා ගත හැකි අවධානමෙන් මිදිය යුතු වෙන්නේ...

ඉතින්....මේ ලිපිය ඔබට යම් හෝ අත් වැලක් වුනා නම්...දන්නා කාට හරි කියා දෙන්න...ඒ වගේම...යොමු කිරීමක් කරන්නට ...නිවැරදි තැනකට...(ඔබට වෘත්තීය චිකිත්සක නිලධාරීයෙකුගේ සහයක් අවශ්‍ය නම් ..ලංකාවේ ප්‍රධාන රෝහල් බොහොමයක්..ඔවුන් සිටිනවා...මේ මමත් ඇතුළුව...)

ස්තුතියි....